ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ, ਨਰੇਂਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਅੱਜ ਵੀਡੀਓ ਕਾਨਫਰੰਸਿੰਗ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ, ਐੱਮ.ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਦੇ 75ਵੇਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਦੀ ਪੂਰਵ ਸੰਧਿਆ ‘ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ-ਯਾਤਰਾ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਤਿੰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਵਿੱਚ (i) ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਜੀਵਨੀ “ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ – ਲਾਇਫ ਇਨ ਸਰਵਿਸ” (“Venkaiah Naidu – Life in Service”)( "ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ - ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਜੀਵਨ") ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਦ ਹਿੰਦੂ, ਹੈਦਰਾਬਾਦ ਐਡੀਸ਼ਨ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਐਡੀਟਰ ਸ਼੍ਰੀ ਐੱਸ ਨਾਗੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ (Shri S Nagesh Kumar) ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ; (ii) ਸੈਲੀਬ੍ਰੇਟਿੰਗ ਭਾਰਤ-ਦ ਮਿਸ਼ਨ ਐਂਡ ਮੈਸੇਜ ਆਵ੍ ਸ੍ਰੀ ਐੱਮ. ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਐਜ 13th ਵਾਇਸ ਪ੍ਰੈਜ਼ੀਡੈਂਟ ਆਵ੍ ਇੰਡੀਆ”( “Celebrating Bharat – The Mission and Message of Shri M Venkaiah Naidu as 13th Vice–President of India”), ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਆਈ.ਵੀ. ਸੁੱਬਾ ਰਾਓ (Dr I.V. Subba Rao) ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਿਤ ਇੱਕ ਫੋਟੋ ਕਰੌਨਿਕਲ (Photo chronicle) ਹੈ; ਅਤੇ (iii) ਸ਼੍ਰੀ ਸੰਜੈ ਕਿਸ਼ੋਰ (Shri Sanjay Kishore) ਦੁਆਰਾ ਲਿਖਤ ਤੇਲੁਗੂ ਵਿੱਚ ਸਚਿੱਤਰ ਜੀਵਨੀ “ਮਹਾਨੇਤਾ-ਲਾਇਫ ਐਂਡ ਜਰਨੀ ਆਵ੍ ਸ਼੍ਰੀ ਐੱਮ. ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ” (“Mahaneta – Life and Journey of Shri M. Venkaiah Naidu”) ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਇਸ ਅਵਸਰ ‘ਤੇ ਸੰਬੋਧਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਐੱਮ.ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਕੱਲ੍ਹ 1 ਜੁਲਾਈ ਨੂੰ 75 ਵਰ੍ਹੇ ਪੂਰੇ ਕਰ ਲੈਣਗੇ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ 75 ਵਰ੍ਹੇ ਅਸਾਧਾਰਣ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਪੜਾਅ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।” ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ. ਐੱਮ.ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਜੀਵਨੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ‘ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਦੋ ਹੋਰ ਪੁਸਤਕਾਂ ਜਾਰੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਅਕਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਬਣਨਗੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਸੇਵਾ ਦਾ ਸਹੀ ਮਾਰਗ ਭੀ ਰੋਸ਼ਨ ਕਰਨਗੀਆਂ।
ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਜੁੜਾਅ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੇ ਨਾਲ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਅਵਸਰ ਮਿਲਿਆ। ਇਹ ਸਹਿਯੋਗ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ -BJP) ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਕੈਬਨਿਟ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਭੂਮਿਕਾ, ਦੇਸ਼ ਦੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕਾਰਜਕਾਲ ਰਿਹਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕੋਈ ਕਲਪਨਾ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਪਿੰਡ ਤੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲਾ ਵਿਅਕਤੀ ਐਸੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪਦਾਂ ‘ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਤਨਾ ਅਨੁਭਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮੈਂ ਭੀ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀਵ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਸਿੱਖਿਆ ਹੈ।”
ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਵਿਚਾਰਾਂ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਅਤੇ ਸ਼ਖ਼ਸੀਅਤ ਦੇ ਸੁਮੇਲ ਦੀ ਇੱਕ ਆਦਰਸ਼ ਝਲਕ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਬਿਨਾ ਕਿਸੇ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਧਾਰ ਦੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਵਿੱਚ ਆਂਧਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਤੇਲੰਗਾਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਜਨ ਸੰਘ (BJP and Jana Sangh) ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸਥਿਤੀ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨਤਾ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਮੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ “ਨੇਸ਼ਨ ਫਸਟ”( “Nation First”) ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਪਰਿਸ਼ਦ (ਏਬੀਵੀਪੀ) ਕਾਰਯਕਰਤਾ (ABVP Karyakarta) ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਲਈ ਕੁਝ ਹਾਸਲ ਕਰਨ ਦਾ ਮਨ ਬਣਾ ਲਿਆ।
“ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਇਸ ਬਾਤ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 50 ਸਾਲ ਪਹਿਲੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਗਾਈ ਗਈ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਜੀ-ਜਾਨ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਲੜੀ, ਜਦਕਿ ਉਹ ਲਗਭਗ 17 ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰਹੇ। ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇਸ ਬਾਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਐਸੇ ਬਹਾਦਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇਕ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਪਰਖਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਨਾਇਡੂ ਜੀ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਸੱਚਾ ਮਿੱਤਰ ਮੰਨਦੇ ਹਨ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇਸ ਬਾਤ ‘ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਸੱਤਾ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਰਾਮ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਬਲਕਿ ਸੇਵਾ ਦੁਆਰਾ ਸੰਕਲਪਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਮਾਧਿਅਮ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਾਜਪੇਈ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਦਾ ਅਵਸਰ ਮਿਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕੇਂਦਰੀ ਗ੍ਰਾਮੀਣ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਬਣਨ ਦਾ ਵਿਕਲਪ ਚੁਣਿਆ। ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਨਾਇਡੂ ਜੀ ਪਿੰਡਾਂ, ਗ਼ਰੀਬਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ।”
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਭੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਕੇਂਦਰੀ ਸ਼ਹਿਰੀ ਵਿਕਾਸ ਮੰਤਰੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਆਧੁਨਿਕ ਭਾਰਤੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਤੀਬੱਧਤਾ ਅਤੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਦੁਆਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਵੱਛ ਭਾਰਤ ਮਿਸ਼ਨ, ਸਮਾਰਟ ਸਿਟੀ ਮਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਯੋਜਨਾ (Swachh Bharat Mission, Smart City Mission and Amrit Yojna) ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ।
ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਨਰਮ-ਵਿਵਹਾਰ (soft mild-mannerism), ਸੁਭਾਸ਼ਤਾ (eloquence) ਅਤੇ ਬੁੱਧੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਯਾਦ ਦਿਵਾਇਆ ਕਿ ਕੋਈ ਭੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਬੁੱਧੀ, ਸਹਿਜਤਾ, ਤੁਰੰਤ ਜਵਾਬ(quick counters) ਅਤੇ ਇੱਕ ਲਾਇਨ ਦੇ ਬਿਆਨਾਂ(one-liners) ਦੀ ਕੋਈ ਭੀ ਬਰਾਬਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਅਟਲ ਬਿਹਾਰੀ ਵਾਜਪੇਈ ਦੀ ਗਠਬੰਧਨ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਗਠਨ (the formation of Atal Bihari Vajpayee’s coalition government) ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਨਾਇਡੂ ਦੁਆਰਾ ਘੜੇ ਗਏ ਨਾਅਰੇ ਨੂੰ ਗਰਮਜੋਸ਼ੀ ਨਾਲ ਯਾਦ ਕੀਤਾ, “ਏਕ ਹਾਥ ਮੇਂ ਭਾਜਪਾ (BJP) ਕਾ ਝੰਡਾ, ਔਰ ਦੂਸਰੇ ਹਾਥ ਮੇਂ ਐੱਨਡੀਏ ਕਾ ਏਜੰਡਾ,”( “Ek haath mein BJP ka jhanda, aur dusre haath mein NDA ka agenda”) ਜਿਸ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਕ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਪਾਰਟੀ ਦਾ ਝੰਡਾ ਅਤੇ ਦੂਸਰੇ ਵਿੱਚ ਨੈਸ਼ਨਲ ਡੈਮੋਕ੍ਰੇਟਿਕ ਅਲਾਇੰਸ ਦਾ ਏਜੰਡਾ।
2014 ਵਿੱਚ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐੱਮ.ਓ.ਡੀ.ਆਈ. ਦੇ ਲਈ ‘ਮੇਕਿੰਗ ਆਵ੍ ਡਿਵੈਲਪਡ ਇੰਡੀਆ’(‘Making of Developed India’ for M.O.D.I.) ਦਾ ਸੰਖੇਖ ਨਾਮ(acronym) ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੇ ਚਿੰਤਨ ਤੋਂ ਹੈਰਾਨ ਸਨ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਾ ਕਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਸਾਬਕਾ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਗਹਿਰਾਈ, ਗੰਭੀਰਤਾ, ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ, ਲੈਅ ਉਤਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਗਿਆਨ ਹੈ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਸਭਾਪਤੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਮਾਹੌਲ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਸਦਨ ਦੁਆਰਾ ਲਏ ਗਏ ਵਿਭਿੰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਿਰਣਿਆਂ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਲੋਕ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਧਾਰਾ 370 ਹਟਾਉਣ ਸਬੰਧੀ ਬਿਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਦਨ ਦੀ ਮਰਯਾਦਾ ਬਣਾਈ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ (maintaining the decorum) ਐਸੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਬਿਲ ਨੂੰ ਪਾਸ ਕਰਵਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਦੀ ਅਨੁਭਵੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਸ਼ਲਾਘਾ ਕੀਤੀ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਦੇ ਲੰਬੇ, ਸਰਗਰਮ ਅਤੇ ਤੰਦਰੁਸਤ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕਾਮਨਾ ਕੀਤੀ।
ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਦੇ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਪੱਖ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਦੇ ਭੀ ਮੁਸੀਬਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਣੇ ਨਿਰਣੇ ਲੈਣ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰਲ ਜੀਵਨ ਜੀਣ ਦੇ ਤਰੀਕੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨੂੰ ਭੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਉਤਸਵਾਂ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੇ ਆਵਾਸ ‘ਤੇ ਬਿਤਾਏ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਭੀ ਯਾਦ ਕੀਤਾ।
ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਭਾਰਤੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਜਿਹੀਆਂ ਹਸਤੀਆਂ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ‘ਤੇ ਭੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਪਾਇਆ। ਅੱਜ ਰਿਲੀਜ਼ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਤਿੰਨ ਪੁਸਤਕਾਂ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ਵੈਂਕਈਆ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਤੁਤ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜੋ ਯੁਵਾ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ।ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਸ਼੍ਰੀ ਨਾਇਡੂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਇੱਕ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਕੁਝ ਪੰਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਅਤੇ ਸੁਣਾ ਕੇ ਆਪਣੇ ਸੰਬੋਧਨ ਦਾ ਸਮਾਪਨ ਕੀਤਾ।
ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸ਼੍ਰੀ ਵੈਂਕਈਆ ਨਾਇਡੂ ਜੀ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਦੀ 75ਵੀਂ ਵਰ੍ਹੇਗੰਢ ਪੂਰੀ ਕਰਨ ‘ਤੇ ਵਧਾਈਆਂ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸ਼੍ਰੀ ਮੋਦੀ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਵਿਅਕਤ ਕੀਤਾ ਕਿ ਡਿਵੈਲਪਡ ਇੰਡੀਆ (Developed India) ਵਿਕਸਿਤ ਭਾਰਤ (Viksit Bharat) 2047 ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ “ਸੁਤੰਤਰਤਾ ਦੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ” (“century of freedom”) ਮਨਾਏਗਾ, ਜਦਕਿ ਨਾਇਡੂ ਜੀ ਆਪਣੀ ਸ਼ਤਾਬਦੀ ਦਾ ਜਸ਼ਨ (his centennial milestone) ਮਨਾਉਣਗੇ।
प्रधानमंत्री ने पूर्व उपराष्ट्रपति एम. वेंकैया नायडू के जीवन और यात्रा पर तीन पुस्तकों का विमोचन किया
एम. वेंकैया नायडू गारू की बुद्धिमत्ता और देश की प्रगति के प्रति उनके जुनून की व्यापक तौर पर सराहना की
नई दिल्ली
प्रधानमंत्री श्री नरेन्द्र मोदी ने आज वीडियो कॉन्फ्रेंसिंग के माध्यम से भारत के पूर्व उपराष्ट्रपति श्री एम. वेंकैया नायडू के 75वें जन्मदिन की पूर्व संध्या पर उनके जीवन और यात्रा पर आधारित तीन पुस्तकों का विमोचन किया। प्रधानमंत्री द्वारा विमोचन की गई पुस्तकों में (i) पूर्व उपराष्ट्रपति की जीवनी “वेंकैया नायडू – लाइफ में सर्विस” शामिल है, जिसे द हिंदू, हैदराबाद संस्करण के पूर्व स्थानीय संपादक श्री एस. नागेश कुमार ने लिखा है; (ii) “सेलिब्रेटिंग भारत – द मिशन एंड मैसेज ऑफ श्री एम. वेंकैया नायडू एज 13th वाइस प्रेसिडेंट ऑफ इंडिया”, जो भारत के उपराष्ट्रपति के पूर्व सचिव डॉ. आई. वी. सुब्बा राव द्वारा संकलित एक फोटो क्रॉनिकल है; और (iii) श्री संजय किशोर द्वारा लिखित तेलुगु में सचित्र जीवनी “महानेता – लाइफ एंड जर्नी ऑफ श्री एम. वेंकैया नायडू” शामिल है।
इस अवसर पर संबोधित करते हुए प्रधानमंत्री ने कहा कि श्री एम. वेंकैया नायडू कल 1 जुलाई को 75 वर्ष पूरे कर लेंगे और कहा, “ये 75 वर्ष असाधारण रहे हैं और इसमें शानदार पड़ाव शामिल हैं।” प्रधानमंत्री ने श्री एम. वेंकैया नायडू की जीवनी और उनके जीवन पर आधारित दो अन्य पुस्तकों का विमोचन करते हुए प्रसन्नता व्यक्त की। उन्होंने विश्वास व्यक्त करते हुए कहा कि ये पुस्तकें लोगों के लिए प्रेरणा का स्रोत बनेंगी और राष्ट्र की सेवा का सही मार्ग भी प्रशस्त करेंगी।
पूर्व उपराष्ट्रपति के साथ अपने लंबे जुड़ाव को याद करते हुए प्रधानमंत्री ने कहा कि उन्हें श्री वेंकैया जी के साथ लंबे समय तक काम करने का अवसर मिला। यह सहयोग वेंकैया जी के भारतीय जनता पार्टी (भाजपा) के राष्ट्रीय अध्यक्ष के कार्यकाल के दौरान शुरू हुआ, इसके बाद कैबिनेट में उनकी वरिष्ठ भूमिका, देश के उपराष्ट्रपति के रूप में उनका कार्यकाल और बाद में राज्यसभा के सभापति के रूप में उनका कार्यकाल रहा।
उन्होंने कहा, “कोई कल्पना कर सकता है कि एक छोटे से गांव से आने वाला व्यक्ति ऐसे महत्वपूर्ण पदों पर रहते हुए कितना अनुभव प्राप्त कर सकता है। यहां तक कि मैंने भी वेंकैया जी से बहुत कुछ सीखा है।”श्री मोदी ने कहा कि वेंकैया नायडू जी का जीवन विचारों, दृष्टि और व्यक्तित्व के समामेलन की एक आदर्श झलक है। प्रधानमंत्री ने बिना किसी मजबूत आधार के दशकों पहले की तुलना में आंध्र प्रदेश और तेलंगाना में भाजपा और जनसंघ की वर्तमान स्थिति पर प्रसन्नता व्यक्त की।
उन्होंने कहा, "ऐसी कमियों के बावजूद, श्री नायडू ने "राष्ट्र प्रथम" की विचारधारा के साथ एक अखिल भारतीय विद्यार्थी परिषद (एबीवीपी) कार्यकर्ता के रूप में अपनी भूमिका निभाई और राष्ट्र के लिए कुछ हासिल करने का मन बना लिया।" प्रधानमंत्री ने श्री नायडू की इस बात के लिए प्रशंसा की कि उन्होंने 50 साल पहले देश में लगाए गए आपातकाल के खिलाफ जी-जान से लड़ाई लड़ी, जबकि वे लगभग 17 महीने तक जेल में रहे।
श्री मोदी ने इस बात पर जोर दिया कि श्री नायडू ऐसे बहादुर लोगों में से एक थे, जिन्हें आपातकाल के दौरान परखा गया और यही कारण है कि वे नायडू जी को अपना सच्चा मित्र मानते हैं।प्रधानमंत्री ने इस बात पर जोर देते हुए कि सत्ता जीवन के आराम को नहीं दर्शाती है, बल्कि सेवा के माध्यम से संकल्पों को पूरा करने का माध्यम है, कहा कि श्री नायडू ने खुद को साबित कर दिया जब उन्हें वाजपेयी सरकार का हिस्सा बनने का अवसर मिला, जहां उन्होंने केंद्रीय ग्रामीण विकास मंत्री बनने का विकल्प चुना।
श्री मोदी ने कहा, “नायडू जी गांवों, गरीबों और किसानों की सेवा करना चाहते थे।” उन्होंने यह भी कहा कि श्री नायडू ने मोदी सरकार में केंद्रीय शहरी विकास मंत्री के रूप में काम किया और आधुनिक भारतीय शहरों के लिए उनकी प्रतिबद्धता और दृष्टि की सराहना की। उन्होंने श्री वेंकैया नायडू द्वारा शुरू की गई स्वच्छ भारत मिशन, स्मार्ट सिटी मिशन और अमृत योजना के बारे में बताया।
पूर्व उपराष्ट्रपति के सौम्य व्यवहार, वाक्पटुता और बुद्धि की प्रशंसा करते हुए, प्रधानमंत्री ने याद दिलाया कि कोई भी वेंकैया नायडू की बुद्धि, सहजता, त्वरित जवाब और एक लाइन के बयानों की कोई भी बराबरी नहीं कर सकता है। श्री मोदी ने श्री अटल बिहारी वाजपेयी की गठबंधन सरकार के गठन के दौरान नायडू द्वारा गढ़े गए नारे को गर्मजोशी से याद किया, “एक हाथ में भाजपा का झंडा, और दूसरे हाथ में एनडीए का एजेंडा”, जिसका अर्थ है एक हाथ में पार्टी का झंडा और दूसरे में राष्ट्रीय जनतांत्रिक गठबंधन का एजेंडा। 2014 में, उन्होंने एम.ओ.डी.आई. के लिए ‘मेकिंग ऑफ डेवलप्ड इंडिया’ का संक्षिप्त नाम पेश किया।
प्रधानमंत्री ने कहा कि वे वेंकैया जी के चिंतन से आश्चर्यचकित थे, जिसने उन्हें एक बार राज्यसभा में उनकी शैली की प्रशंसा करने के लिए मजबूर किया, जहां उन्होंने कहा कि पूर्व उपराष्ट्रपति के शब्दों में गहराई, गंभीरता, दृष्टि, लय, उत्साह और ज्ञान है। प्रधानमंत्री ने राज्यसभा के सभापति के रूप में श्री नायडू के कार्यकाल के दौरान उनके द्वारा बनाए गए सकारात्मक माहौल की सराहना की और सदन द्वारा लिए गए विभिन्न महत्वपूर्ण निर्णयों पर प्रकाश डाला।
प्रधानमंत्री ने लोकसभा में पेश किए जाने से पहले राज्यसभा में अनुच्छेद 370 को हटाने संबंधी विधेयक पेश किए जाने के संदर्भ को याद करते हुए सदन की मर्यादा बनाए रखते हुए ऐसे संवेदनशील विधेयक को पारित कराने में श्री नायडू के अनुभवी नेतृत्व की सराहना की। प्रधानमंत्री ने श्री नायडू के दीर्घायु, सक्रिय और स्वस्थ जीवन की कामना की।
श्री मोदी ने वेंकैया जी के स्वभाव के भावनात्मक पक्ष पर प्रकाश डालते हुए कहा कि उन्होंने कभी भी प्रतिकूलताओं को अपने निर्णय लेने को प्रभावित नहीं होने दिया। उन्होंने उनके सरल जीवन जीने के तरीके और लोगों के साथ संपर्क बनाए रखने के उनके विशेष तरीकों पर भी प्रकाश डाला। प्रधानमंत्री श्री मोदी ने उत्सवों के दौरान वेंकैया जी के आवास पर बिताए समय को भी याद किया।
प्रधानमंत्री ने भारतीय राजनीति में श्री नायडू जैसी हस्तियों के योगदान पर भी प्रकाश डाला। आज विमोचन की गई तीन पुस्तकों के बारे में चर्चा करते हुए प्रधानमंत्री ने कहा कि वे वेंकैया जी की जीवन यात्रा को प्रस्तुत करती हैं, जो युवा पीढ़ी के लिए प्रेरणा का स्रोत है। प्रधानमंत्री ने एक बार राज्यसभा में श्री नायडू को समर्पित एक कविता की कुछ पंक्तियों को याद करके और सुनाकर अपने संबोधन का समापन किया।
श्री मोदी ने एक बार फिर श्री वेंकैया नायडू जी को उनके जीवन की 75वीं वर्षगांठ पूरी करने पर बधाई और शुभकामनाएं दीं। श्री मोदी ने विश्वास व्यक्त किया कि विकसित भारत (डेवलप्ड इंडिया) 2047 में अपनी “स्वतंत्रता की शताब्दी” मनाएगा, जबकि नायडू जी अपनी शताब्दी का जश्न मनाएंगे।
Narendra Modi releases three books on the life and journey of former Vice President M. Venkaiah Naidu
M Venkaiah Naidu Garu's wisdom and passion for the country's progress is widely admired”
New Delhi
The Prime Minister, Shri Narendra Modi released three books on the life and journey of former Vice President of India, Shri M. Venkaiah Naidu on the eve of his 75th birthday via video conferencing today.
The books released by the Prime Minister include (i) Biography of the former Vice President titled “Venkaiah Naidu – Life in Service” authored by Shri S Nagesh Kumar, former Resident Editor of The Hindu, Hyderabad edition; (ii) “Celebrating Bharat – The Mission and Message of Shri M Venkaiah Naidu as 13th Vice–President of India”, a Photo chronicle compiled by Dr I.V. Subba Rao, Former Secretary to Vice-President of India; and (iii) Pictorial biography in Telugu titled “Mahaneta – Life and Journey of Shri M. Venkaiah Naidu” authored by Shri Sanjay Kishore.
Addressing the occasion, the Prime Minister noted that Shri M. Venkaiah Naidu will be completing 75 years tomorrow on the 1st of July and said, “These 75 years have been extraordinary and it encompasses magnificent stopovers.”
The Prime Minister expressed delight in releasing Shri M. Venkaiah Naidu’s biography and two other books based on his life. He expressed confidence that these books will become a source of inspiration for the people while also illuminating the correct path to serving the nation.
Reminiscing about his long association with the former Vice-President, the Prime Minister said he had the opportunity to work with Shri Venkaiah ji for a long period. This collaboration began during Venkaiah ji's tenure as the national president of the Bharatiya Janata Party (BJP), followed by his senior role in the Cabinet, his tenure as the Vice-President of the country, and later as the Speaker of the Rajya Sabha. “One can imagine the wealth of experience a person hailing from a small village may have gathered while holding such significant posts. Even I learned a lot from Venkaiah ji”, he added.
Shri Modi expressed that the life of Venkaiah Naidu ji is a perfect glimpse of the amalgamation of ideas, vision and personality. The Prime Minister expressed happiness about the current state of BJP and Jana Sangh in Andhra Pradesh and Telangana as compared to how it was decades ago without any strong foundation.
He said, “Despite such lacunae, Shri Naidu strived in his role as an ABVP Karyakarta with the ideology of “Nation First” and had made up his mind to achieve something for the nation.” The Prime Minister lauded Shri Naidu for his fighting tooth and nail against the Emergency, which was imposed 50 years ago in the nation, despite being imprisoned for about 17 months. Shri Modi underlined that Shri Naidu was one such braveheart who was tried and tested during the wrath of Emergency and that is the reason he considers Naidu ji as a true friend.
Underling that power does not reflect the comforts of life but is the medium to accomplish the resolutions by service, the Prime Minister said that Shri Naidu proved himself when he got the opportunity to become a part of the Vajpayee Government where he chose to become the Union Minister for Rural Development.
“Naidu ji wanted to serve the villages, the poor and the farmers”, Shri Modi added. He further added that Shri Naidu worked as a Union Minister for Urban Development in the Modi Government and lauded his commitment and vision for modern Indian cities. He mentioned Swachh Bharat Mission, Smart City Mission and Amrit Yojna initiated by Shri Venkaiah Naidu.
Praising the former Vice-President’s soft mild-mannerism, eloquence and wit, the Prime Minister recalled that no one can match Venkaiah Naidu’s level of wit, spontaneity, quick counters and one-liners. Shri Modi warmly recalled the slogan coined by Naidu during the formation of Atal Bihari Vajpayee’s coalition government, “Ek haath mein BJP ka jhanda, aur dusre haath mein NDA ka agenda”, which translates to the party’s flag in one hand and the National Democratic Alliance’s agenda in the other.
In 2014, he introduced the acronym ‘Making of Developed India’ for M.O.D.I. The Prime Minister said he was surprised by Venkaiah ji’s ruminations, compelling him to praise his style in the Rajya Sabha once where he said that there is depth, seriousness, vision, beat, bounce and wisdom in the former Vice-President’s words.
The Prime Minister hailed the positive environment created by Shri Naidu during his tenure as Speaker of the Rajya Sabha and highlighted the various important decisions taken by the House. Recalling the introduction of the bill to revoke Article 370 in the Rajya Sabha before being tabled in the Lok Sabha, the Prime Minister lauded Shri Naidu’s experienced leadership in the passage of such a sensitive bill while maintaining the decorum of the House. The Prime Minister wished for a long, active and healthy life for Shri Naidu.
Shri Modi threw light on the emotional side of Venkaiah Ji’s nature and informed that he never let adversities affect his decision-making. He also highlighted his simple way of living and his special ways of keeping in touch with people. PM Modi also recalled spending time at Venkaiah Ji’s residence during festivities.
The Prime Minister touched upon the contributions made by personalities like Shri Naidu towards Indian politics. Referring to the three books released today, the Prime Minister said that they present the journey of Venkaiah Ji’s life, which is a source of inspiration for the younger generations.
The Prime Minister concluded his address by reminiscing & reciting a few lines of a poem which he had dedicated to Shri Naidu in the Rajya Sabha once. Shri Modi once again congratulated & wished Shri Venkaiah Naidu ji on completing 75 years of his life’s journey.
Shri Modi expressed confidence that a Developed India (Viksit Bharat) would be celebrating its “century of freedom” in 2047 while Naidu Ji would be celebrating his centennial milestone.