आने वाले बरसाती मौसम के मद्देनज़र पंजाब के सेहत और परिवार भलाई मंत्री डा. बलबीर सिंह ने आज राज्य में वैकटर- बोर्न बीमारियों के फैलाव को रोकने के लिए स्टेट टास्क फोर्स की मीटिंग की अध्यक्षता की। बता दे कि वैकटर- बोर्न बीमारियों में डेंगू, चिकनगुनिया, मलेरिया, लिंफैटिक फालरायसिस, जापानी एनसेफ़लाइटिस और कला अजर शामिल है।
डेंगू, मलेरिया और अन्य वैकटर- बोर्न और वाटर- बोर्न बीमारियों से निपटने के लिए सेहत विभाग द्वारा की जा रही गतिविधियों की समीक्षा करते डा. बलबीर सिंह ने अधिकारियों को इन बीमारियों के पहले पहचाने गए हाटस्पाट पर नज़र रखने और इन इलाकों के लोगों को अपना नजदीक वाला स्थान साफ रखने के बारे में अवगत करने के निर्देश दिए।
उन्होंने लोगों से अपील की कि वह अपने घरों, दफ्तरों या ऐसे स्थानों जहाँ पानी इकट्ठा होने की संभावना है, में कूलरों, कंटेनरों, बर्तनों, छत आदि सहित सभी संवेदनशील स्थानों पर नज़र रखे और साफ़ रखे। उन्होंने कहा कि मच्छर के प्रजनन चक्कर को तोड़ना इस बीमारी के फैलाव को रोकने का एक मात्र हल है। मच्छर को अंडे से ले कर बालिग़ बनने में सिर्फ़ एक हफ्ते का समय लगता है।
सेहत मंत्री ने स्वास्थ्य अधिकारियों को भी हिदायत की कि वह आम लोगों और एन.जी.ओज के साथ मीटिंगों करे, ताकि उनको मच्छरों के लार्वे पर के बारे में जागरूक करके ऐसीं बीमारियाँ विरुद्ध लड़ाई का हिस्सा बनाया जा सके। उन्होंने सम्बन्धित कर्मचारियों को शहरों के साथ- साथ गाँवों में फौगिंग बढ़ाने के लिए भी निर्देश दिए गए।
उन्होंने अधिकारियों को शिक्षा विभाग को इस में शामिल करने और इन बीमारियों के लक्षणों संबंधी विद्यार्थियों को जानकार करवाने के निर्देश दिए क्योंकि विद्यार्थी अपने घरों या आस-पास इकट्ठे हुए पानी पर नज़र रखने में अहम भूमिका निभा सकते है। डा. बलबीर सिंह ने 829 आम आदमी क्लीनिकों का प्रयोग करने का प्रस्ताव भी रखा। उन्होंने कहा कि इन क्लीनिकों में रोज़ाना 50000 से अधिक लोग आते हैं।
उन्होंने कहा कि क्लीनिक के स्टाफ को डेंगू से बचाने सम्बन्धित प्रशिक्षण दे कर या क्लीनिकों में आने वाले लोगों को पैंफ्लट दे कर इन बीमारियों के बारे में जागरूक किया जा सकता है। सेहत मंत्री ने आम आदमी क्लीनिक, फरिश्ते स्कीम और स्वास्थ्य विभाग के चल रहे ओर प्रोजैक्टों के कामकाज का भी जायज़ा लिया।
मीटिंग में प्रमुख सचिव सेहत अजोए शर्मा, एमडी नैशनल हैल्थ मिशन डा:अभिनव त्रिखा, मैंबर पंजाब विकास कमीशन अनुराग कुंडू, अतिरिक्त सचिव मैडीकल शिक्षा और खोज राहुल गुप्ता और अन्य प्रोग्राम अधिकारी और कर्मचारी उपस्थित थे।
इलाज से सावाधानी अच्छी
* कूलरों को हफ़्ते में एक बार साफ़ करे और एक दिन के लिए सूखा रखो
* पानी को खडा होने से रोकने के लिए कंटेनर जैसे कि गमले, टूटीं चीजें, टायर आदि को छत पर न रखो |
* मच्छरों की पैदावार वाले सभी संभावी स्रोतों और स्थानों का पता लगाए और उनका निपटारा करना चाहिए
* घर और आस- आस पास कीटनाशकों का छिड़काव करो
* जब टीमें बाहर कीटनाशकों का छिड़काव करती है तो दरवाज़े और खिड़कियाँ बंद न करो
* बुख़ार होने पर तुरंत सेहत डिस्पेंसरी में रिपोर्ट करो
* बुख़ार की स्थिति में आईब्यूपरोफ़ैन/ एस्प्रिन का प्रयोग न करो, पैरासिटामोल का प्रयोग करो
ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਵੱਲੋਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਾਣੀ ਦੇ ਖੜੋਤ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਸਥਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼-ਸੁਥਰਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਅਪੀਲ
ਵੈਕਟਰ-ਬੋਰਨ ਅਤੇ ਵਾਟਰ-ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਰਣਨੀਤੀ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਸਟੇਟ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਕੀਤੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ
ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ
ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਬਰਸਾਤੀ ਮੌਸਮ ਦੇ ਮੱਦੇਨਜ਼ਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਭਲਾਈ ਮੰਤਰੀ ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਜ ਸੂਬੇ ਵਿੱਚ ਵੈਕਟਰ-ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਟੇਟ ਟਾਸਕ ਫੋਰਸ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਗੀ ਕੀਤੀ। ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਵੈਕਟਰ-ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਡੇਂਗੂ, ਚਿਕਨਗਨੀਆ, ਮਲੇਰੀਆ, ਲਿੰਫੈਟਿਕ ਫਾਲਰਾਇਸਿਸ, ਜਾਪਾਨੀ ਐਨਸੇਫਲਾਈਟਿਸ ਅਤੇ ਕਲਾ ਅਜ਼ਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਡੇਂਗੂ, ਮਲੇਰੀਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਵੈਕਟਰ-ਬੋਰਨ ਅਤੇ ਵਾਟਰ-ਬੋਰਨ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਨਜਿੱਠਣ ਲਈ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦੀ ਸਮੀਖਿਆ ਕਰਦਿਆਂ ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਪਹਿਲਾਂ ਪਛਾਣੇ ਗਏ ਹੌਟਸਪਾਟਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਲਾ-ਦੁਆਲਾ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ ਬਾਰੇ ਜਾਣੂ ਕਰਨ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ, ਦਫਤਰਾਂ ਜਾਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਥਾਵਾਂ ਜਿੱਥੇ ਪਾਣੀ ਇਕੱਠਾ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਵਿੱਚ ਕੂਲਰਾਂ, ਕੰਟੇਨਰਾਂ, ਬਰਤਨਾਂ, ਛੱਤਾਂ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਸਾਰੇ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਥਾਵਾਂ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਸਾਫ਼ ਰੱਖਣ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੱਛਰ ਦੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਤੋੜਨਾ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਫੈਲਾਅ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਦਾ ਇਕੋ ਇਕ ਹੱਲ ਹੈ। ਮੱਛਰ ਨੂੰ ਅੰਡੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਬਾਲਗ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ ਇਕ ਹਫਤੇ ਦਾ ਸਮਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਸਿਹਤ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਹਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਕਿ ਉਹ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਅਤੇ ਐਨ.ਜੀ.ਓਜ਼ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਕਰਨ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰਾਂ ਦੇ ਲਾਰਵੇ 'ਤੇ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਕੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।
ਸਬੰਧਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਫੌਗਿੰਗ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਵੀ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਗਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖਿਆ ਵਿਭਾਗ ਨੂੰ ਇਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਣੂ ਕਰਵਾਉਣ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੇ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਜਾਂ ਆਸ ਪਾਸ ਇਕੱਠਾ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਡਾ. ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨੇ 829 ਆਮ ਆਦਮੀ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਵੀ ਰੱਖੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਰੋਜ਼ਾਨਾ 50000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਲੀਨਿਕ ਦੇ ਸਟਾਫ ਨੂੰ ਡੇਂਗੂ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਸਬੰਧੀ ਸਿਖਲਾਈ ਦੇ ਕੇ ਜਾਂ ਕਲੀਨਿਕਾਂ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੈਂਫਲਿਟ ਦੇ ਕੇ ਇਹਨਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਕਲੀਨਿਕ, ਫਰਿਸ਼ਤੇ ਸਕੀਮ ਅਤੇ ਸਿਹਤ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟਾਂ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜ ਦਾ ਵੀ ਜਾਇਜ਼ਾ ਲਿਆ।
ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਸਕੱਤਰ ਸਿਹਤ ਅਜੋਏ ਸ਼ਰਮਾ, ਐਮਡੀ ਨੈਸ਼ਨਲ ਹੈਲਥ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾ: ਅਭਿਨਵ ਤ੍ਰਿਖਾ, ਮੈਂਬਰ ਪੰਜਾਬ ਵਿਕਾਸ ਕਮਿਸ਼ਨ ਅਨੁਰਾਗ ਕੁੰਡੂ, ਵਧੀਕ ਸਕੱਤਰ ਮੈਡੀਕਲ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੋਜ ਰਾਹੁਲ ਗੁਪਤਾ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਅਧਿਕਾਰੀ ਤੇ ਕਰਮਚਾਰੀ ਹਾਜ਼ਰ ਸਨ।
ਇਲਾਜ ਨਾਲੋਂ ਪ੍ਰਹੇਜ ਚੰਗਾ
* ਕੂਲਰਾਂ ਨੂੰ ਹਫ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਾਰ ਸਾਫ਼ ਕਰੋ ਅਤੇ ਇੱਕ ਦਿਨ ਲਈ ਸੁੱਕਾ ਰੱਖੋ
* ਪਾਣੀ ਦੀ ਖੜੋਤ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕੰਟੇਨਰ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਮਲੇ, ਟੁੱਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ, ਟਾਇਰ ਆਦਿ ਨੂੰ ਛੱਤਾਂ 'ਤੇ ਨਾ ਰੱਖੋ |
* ਮੱਛਰਾਂ ਦੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸੰਭਾਵੀ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਥਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਨਿਪਟਾਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ
* ਘਰ ਅਤੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰੋ
* ਜਦੋਂ ਟੀਮਾਂ ਬਾਹਰ ਕੀਟਨਾਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਛਿੜਕਾਅ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਅਤੇ ਖਿੜਕੀਆਂ ਬੰਦ ਨਾ ਕਰੋ
* ਬੁਖਾਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਸਿਹਤ ਡਿਸਪੈਂਸਰੀ ਵਿੱਚ ਰਿਪੋਰਟ ਕਰੋ
* ਬੁਖਾਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਆਈਬਿਊਪਰੋਫ਼ੈਨ/ਐਸਪਰੀਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰੋ, ਪੈਰਾਸੀਟਾਮੋਲ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰੋ
Ahead Of Rainy Season, Punjab Health Minister Dr Balbir Singh Urges People To Clean All Possible Water-Stagnation Points
Chairs Meeting Of State Task Force To Chalk-Out Strategy To Tackle Vector & Water Borne Diseases
Chandigarh
With the rainy season is around the corner, Punjab Health and Family Welfare Minister Dr Balbir Singh on Wednesday chaired a meeting of the state task force to chalk-out a strategy to prevent the outbreak of vector-borne and water borne diseases in the state. Vector-borne diseases include Dengue, Chikunguniya, Malaria, Lymphatic Filariasis, Japanese Encephalitis and Kala Azar.
Dr Balbir Singh, while reviewing the activities being carried out by the health department to deal with the threat of dengue, Malaria and other vector and water borne diseases, instructed them to concentrate on hotspots of these diseases, which are already identified and sensitise people of those areas to keep their surroundings clean.
He also appealed to people to keep vigil and clean all the vulnerable points including coolers, containers, pots, terrace etc in the houses, offices or any places where there is a possibility of stagnation of water. He said that this is the only way to break the breeding cycle of mosquitoes, who could mature from egg to adult in just one week.
The Health Minister also directed the health officials to conduct meetings with General Public and NGOs to make them part of fight against such diseases by keeping vigil on mosquito larvae. Concerned officials were directed to enhance fogging in cities as well as villages.
He also directed the officials to involve education department and sensitise students about these diseases and its symptoms as they can play pivotal role in keeping vigil around the stagnant water at or around their houses. Dr Balbir Singh also proposed to use 829 Aam Aadmi Clinics, which witness over 50000 footfall per day, to sensitise people regarding prevention from dengue either via training the staff at clinics or by handing over pamphlets to the people visiting the clinics. Meanwhile, the Health Minister also reviewed the functioning of Aam Aadmi Clinics, Farishtey Scheme and other ongoing projects of the Health Department.
In the meeting, Principal Secretary Health Ajoy Sharma, MD National Health Mission Dr Abhinav Trikha, Member Punjab Development Commission Anurag Kundu, Additional Secratary Medical Education and Research Rahul Gupta and other Program officers and officials were present.
PREVENTION BETTER THAN CURE
• Clean coolers once a week and keep them dry for a day
• Do not keep containers such as flower pots, broken items, tyres, etc on rooftops to prevent waters stagnation
• All possible mosquito-breeding sources and sites should be detected and eliminated
• Spray insecticides in and around the house
• Do not close doors and windows when teams fog insecticides outside
• In case of fever, report to a health dispensary immediately
• Do not use Ibrufen/Asprin in case of fever, use paracetamol